درجازدن بنزینی دولت
به گزارش کار در محل، انتقاد تازه پزشکیان از یارانه های بی سامان بنزین در حالی مطرح شده که ۸ ماه پیش معاون پارلمانی اش، از موافقت دولت با طرح اصلاحی بنزین اطلاع داده بود و تکلیف قانون بودجه سال جاری نیزهمچنان روی زمین مانده است.
به گزارش کار در محل به نقل از خبرگزاری مشرق، محمد حقگو طی یادداشتی در روزنامه خراسان نوشت:
اظهارات تازه پزشکیان درباره ی ناترازی یارانه های بنزین، بار دیگر طرح اختصاص سهمیه بنزین به هر فرد بجای خودرو را در کانون توجه قرار داده است؛ طرحی که ۸ ماه پیش معاون پارلمانی رییس جمهور از موافقت دولت با آن اطلاع داده بود اما بازهم روی زمین مانده است. در صورتیکه قانون بودجه امسال نیز اجرای این طرح را تکلیف کرده، هنوز خبری از غائی شدن و اجرای آن نیست.
بحران مصرف و واردات میلیارد دلاری بنزین
آمارهای رسمی نشان میدهد که مصرف بنزین در کشور بازهم از میزان عرضه فراتر می رود. سال قبل در حالی عرضه بنزین به بالای ۱۲۰ میلیون لیتر رسید که مصرف متوسط روزانه به ۱۲۴ میلیون لیتر افزایش پیدا کرد. این مازاد مصرف سبب شده واردات بنزین به رقم حدود ۴ میلیارد دلار برسد. همین مساله انتقاد رییس جمهور را برانگیخته است. او با تکیه بر لزوم محدود کردن یارانه بنزین به دهک های پردرآمد و پیشگیری از سوءاستفاده کسانیکه چند کارت سوخت دارند، خواهان اصلاح فوری این روند شده است.
پزشکیان در نشست با مدیران رسانه ها، ضمن اشاره به استفاده تعدادی از چندین کارت سوخت اظهار داشت: نباید یک نفر بتواند ۴ کارت سوخت داشته باشد و با همه آنها بنزین بزند. وی همین طور اظهار داشت: «من نمی خواهم بنزین را برای محرومان گران کنم؛ ولی شرایط برای کسی که ۴ برابر مصرف می کند، فرق می کند... الان مقرر است ۴ میلیارد دلار بنزین وارد کنند برای چه؟ برای اینکه بدهیم با قیمت ۱۵۰۰ تومان به یک عده مصرف کنند تا نتوانیم معیشت مردم را جبران نماییم.» پزشکیان اظهار داشت: «چرا باید به افرادی که در دهک های هشت و نه و ده قرار دارند، یارانه بنزین تعلق بگیرد؟»
طرح بنزینی مدنظر پزشکیان چیست؟
با توجه به صحبت های رییس جمهور بنظر می رسد نزدیک ترین طرح به اهداف رییس جمهور طرح اختصاص بنزین به نفر بجای خودرو است. بر طبق این طرح که چندین سال است در محافل کارشناسی با جزییات بعضاً متفاوت مطرح شده، بجای اختصاص سهمیه به خودرو، هر فرد بصورت ماهانه سهمیه مشخصی (مثلاً ۳۰ یا ۶۰ لیتر) بنزین با نرخ یارانه ای دریافت می کند و مصرف بیشتر باید با قیمت آزاد (تا ۲۵ هزار تومان به ازای هر لیتر-خبرگزاری فارس) ارائه شود. کسانیکه به سهمیه خود نیاز ندارند، می توانند آنرا در سامانه ای با قیمت نزدیک به بازار بفروشند. این تکنیک علاوه بر هدف عدالت در توزیع یارانه، می تواند شفافیت عرضه سوخت و کاهش قاچاق را نیز بهمراه داشته باشد.
مزیت های شفافیت و کاهش قاچاق سوخت
قیمت بنزین آزاد در ایران حدود سه هزار تومان است؛ در صورتیکه در کشورهای همسایه تا حدود ۶۰ هزار تومان نیز می رسد. همین تفاوت انگیزه قوی برای قاچاق سوخت به وجود آورده است. آمارها نشاندهنده قاچاق روزانه ۲۰ تا ۳۰ میلیون لیتر بنزین است که معادل ۱۵ تا ۲۵ درصد مصرف کل کشور می شود. اختصاص سهمیه به هر نفر و انتقال آن به کارت بانکی می تواند کنترل قابل توجهی بر این مسئله بوجود آورد و یارانه های غیرهدفمند را کم کند.
تجربه موفق آزمایشی در کیش
در حالی طرح اختصاص بنزین برای همه مجدداً توسط پزشکیان تلویحاً یاد شده قرار گرفته که طرحی مشابه در دولت سیزدهم (سال ۱۴۰۰) بهصورت آزمایشی در کیش با موفقیت اجرا شد.
در قالب این طرح سهمیه ۲۰ لیتری ماهانه بنزین به هر فرد اختصاص یافت. در این طرح افراد می توانستند سهمیه خودرا ذخیره کنند یا به دیگران بفروشند. گزارش ها نشان میدهد این طرح موفقیت نسبی داشت اما به دلیلهای پیچیدگی های سیاسی و مخالفت وزارت نفت، اجازه توسعه آن صادر نشد. وزیر اقتصاد دولت قبل نیز اعتراف کرده که این پروژه بعد از اجرای آزمایشی متوقف شده است.
با این همه، این طرح از طرف دولت سیزدهم کنار گذاشته شد. گزارش شبکه اقتصاد و دارایی ایران (شادا) به نقل از وزیر اقتصاد دولت سیزدهم در ۲۵ بهمن ۱۴۰۲ حکایت تلخی از این ماجرا بیان کرده است. خاندوزی اظهار داشت: نخستین پلن اصلاح انرژی از طرف وزارت اقتصاد ارائه شد و دولت نیز با شک و تردید با آن برخورد کرد؛ چون وزارت نفت که دستگاه مسئول انرژی در کشور است نیز با آن مخالف بود و دوستان دیگر! اما از طرفی نیز نمی خواستند با کل پیشنهاد وزارت اقتصاد مخالفت کنند و گفتند بروید درحال حاضر به صورت پایلوت پیاده کنید و بازخورد آنرا بیاورید.
در همین مرحله آنقدر اقتصاد سیاسی حوزه پخش و پالایش پیچیده بود که اجازه ندادند کار از مرحله اجرای آزمایشی فراتر برود و واقعا اگر این تصمیم گرفته شده بود، ... حتما امروز اقتصاد کشور چند گام جلوتر بود و این میزان ارز که حال چند میلیارد دلاری را که بسختی به دست آمده است، برای واردات فراورده ها خرج می نماییم، حتما وضعیت از این جهت به مراتب بهتر بود.
اما و اگرهای بنزینی در دولت چهاردهم
اظهارات مسؤلان دولتی نشان میدهد که در دولت چهاردهم نیز مخالفتی با چنین طرحی وجود نداشته است. ۱۴ آذر پارینه دبیری معاون وقت پارلمانی پزشکیان در حاشیه جلسه هیات دولت اشاره کرد که دولت موافق اختصاص بنزین به کد ملی است.
حتی جالب این جاست که ردپای چنین طرحی در قانون بودجه امسال نیز وجود دارد. در قانون بودجه امسال، وزارت نفت مکلف شده تا ظرف چهارماه امکان انتقال سهمیه سوخت از کارت سوخت به کارت بانکی را فراهم آورد، اما هنوز بخشنامه اجرائی آن تهیه و اجرا نشده است. حتی آزمایشی برای انتقال سهمیه به کارت بانکی در یکی از جایگاه های تهران انجام شد که سرنوشت آن نامعلوم است.
لزوم تصمیم گیری قاطع دولت
با وجود تبعات احتمالی اصلاح قیمت ها، تعلل چندساله در اجرای حتی راهکارهای غیرقیمتی مانند اختصاص سهمیه بنزین به هر فرد، غیرقابل توجیه است. رییس جمهور باید این دفعه با تصمیمی قاطع، یارانه های بنزین را عادلانه کند تا علاوه بر کنترل مصرف، شفافیت و رضایت عمومی نیز فراهم گردد.
در این راستا همین طور باید با قسمتهایی در سازمانهای دولتی که در راه این تحول مهم دست اندازی می کنند، برخورد صورت گیرد. بدون اراده قوی دولت، وعده های اصلاح یارانه ها بار دیگر بی نتیجه باقی خواهد ماند.
منبع: kardarmahal.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب